تابلو برق صنعتی

حتما شما هم بار ها خواسته یا ناخواسته با تابلو برق صنعتی در مکان های مختلف رو به رو شده اید  .

این تابلوهای برق هستند که علاوه بر نظم و ارتباط صحیح میان اجزای یک سیستم برقی، ایمنی را نیز برای افراد مشغول به کار حفظ می کنند  .

با توجه به کاربرد گسترده این تابلو برق ها در صنعت، برای مهندسین به خصوص مهندسین برق، واجب است که با جوانب کلی این تابلو ها آشنا باشند  . 

به همین دلیل در این مقاله سعی داریم به صورت کامل به معرفی انواع تابلوها و تجهیزات مورد استفاده در آن ها بپردازیم  .

تابلوی برق در حقیقت یک محفظه می باشد که تجهیزات الکتریکی را در بر می گیرد و البته تابلو ها می توانند در بر گیرنده تجهیزات پنیوماتیک نیز باشند مانند شیر های برقی ، کمپرسور و   ….

به طور کلی لازم به ذکر است که جهت فراگیری فنون مربوط به تابلوهای برق نیاز به فراگیری چندین آیتم اصلی می باشد که در ذیل به اختصار عنوان می کنم   :

1.         اصول کلی و استانداردهای مربوط به تابلو های برق و محفظه های الکتریکی مانند درجه حفاظتی  IP و درجه بندی جداسازی محفظه ها Segregationو مقابله با عوامل جوی و …

 

1.      اصول تخصصی در مورد تابلو های برق ، مقادیر نامی مانند ولتاژ و جریان نامی و ....
    
2.        آشنایی با تجهیزات الکتریکی و عملکرد آنها و نحوه انتخاب صحیح آنها
    
3.       آشنایی با تاسیسات الکتریکی وآُشنا با محاسبات مربوطه
    
4.        آشنایی با دروسی مانند رله و حفاظت سیستم ها – طرح پست الکتریکی و …
    
5.        آشنایی با طراحی مدارات فرمان و کنترل و لاجیک

 

از مقاله انرژی های تجدید پذیر در سایت ما دیدن کنید.

 

انواع تابلو از لحاظ ساختار :

 تابلوهای Metal Enclosed   : تابلوهایی به شکل محفظه تمام بسته فلزی که تمام تجهیزات الکتریکی اعم از  کلیدها، ترانسهای جریان و ولتاژ، لوازم اندازه گیری، شینه ها و … در داخل  آن نصب می شود.

این تابلوها  به دو دسته تقسیم می شوند:

تابلوهای: Metal Clad این  نوع تابلوها نوعی از تابلوهای Metal Enclosed هستند که در آنها، محفظه های  مختلف از یکدیگر جدا شده اند. این امر باعث می شود تا اگر خطایی در یکی از  محفظه ها روی دهد، این خطا به محفظه های دیگر انتقال پیدا نکند و سایر  محفظه ها نیز تحت تأثیر آن آسیب ندیده و محفوظ می مانند.

یک تابلو Metal Clad به چهار بخش تقسیم می شود :

• محفظه باسبار
• محفظه سر کابل
• محفظه LV (کنترل) که تجهیزات اندازه گیری، حفاظتی و کنترلی در آن قرار می گیرند.
• محفظه کلید

تابلوهای Compartment Type: این نوع تابلوها نوعی از تابلوهای Metal Enclose هستند که در آنها، محفظه های مختلف از یکدیگر جدا نشده اند. در طراحی یک تابلو برق صنعتی باید موارد زیر در نظر گرفته شود :

• شرایط محیطی (جهت بهره برداری)
• شرایط لازم برای نصب
• شرایط حفاظتی

استاندارد های تابلو برق صنعتی

1. ایالات متحده آمریکا
   انجمن ملی تولید کننده برق در این ایالات، استاندارد هایی را برای نحوه عملکرد کلاس های مختلف تابلوهای برق صنعتی تدوین کرده است.
   این استاندارد ها، مقاومت در برابر خوردگی، امکان محافظت در برابر باران و در آب فرو رفتن را پوشش می دهد.
2. بین المللی
   درکشورهای عضو کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک، استاندارد  IEC 60529توانایی محافظتی تابلو های برق را مشخص می کند.

نقش تابلو برق

از وظایفی که تابلو برق دارد می توان به حمل کردن، ایجاد و قطع جریان بار طبیعی همچون یک سوئیچ اشاره کرد. به علاوه، جریان اشتباه را از بین می برد و برای این کار از ابزارهایی همچون ترانسفورماتور جریان، ترانسفورماتور های پتانسیل، و رله های مختلف بسته به نوع کاربردشان، استفاده می کند.

بنابراین یک تابلو برق صنعتی تجهیزاتی از جمله مدارشکن، ترانسفورماتور جریان، ترانسفورماتور پتانسیل، رله های حفاظتی، ابزارهای اندازه گیری، سوئیچ ها، فیوز ها، MCB ها، سرج ارسترها (محافظ افزایش ناگهانی ولتاژ)، جدا کننده و یا ایزولاتورها، و تجهیزات مرتبط دیگر را شامل می شود.

 

اجزاء تشکیل دهنده هر تابلو برق
لوازم الکتریکی که در تابلو برق مورد استفاده قرار می‌گیرد عبارت است از کلیه عناصری که در مدار الکتریکی قرار می‌گیرند .

 

• کنتاکتور
  کنتاکتور در حقیقت وظیفه قطع و وصل مدار فرمان از راه دور را بر عهده دارد.

 

• بی متال
   بی متال فرمان قطع در اثر عبور جریان زیاد را صادر می‌کند.

 

• کلیدها
   انواع کلیدها که وظیفه قطع و وصل مدار را انجام می‌دهند. کلیدهای غلتکی، سلکتوری و بوش باتون، میکروسوئیچ، فلوتر سوئیچ و … از مهم‌ترین انواع کلیدها به شمار می‌روند.

 

• انواع رله ها
  انواع رله ها به منظور ارسال فرمان قطع یا وصل در اثر عوامل مختلف و خطاهای گوناگون در تابلو برق قرار می‌گیرد. رله ها انواع مختلفی دارند که می‌توانیم از بین آن‌ها به رل? کنترل فاز، رل? کنترل بار، رل? زمانی یا تایمر و … اشاره کنیم.

 

• تجهیزات اندازه گیری
  تجهیزات اندازه گیری به منظور محاسب? پارامترهای متغییر مثل آمپرمتر، ولتمتر، واتمتر، فرکانس متر و… کاربرد دارند.

 

• ترانس جریان یا سی تی و ولتاژ یا پی تی
    ترانس جریان یا سی تی و ولتاژ یا پی تی نیز برای کاهش یا افزایش جریان یا ولتاژ در تابلو برق وجود دارد.

 

• بدنه
  هر تابلو برق دارای بدنه است تا تجهیزات را محصور کند.

 

• ارتباطات
  هادی‌ها وظیفه ارتباط تجهیزات را بر عهده دارند. لازم است بدانید که ارتباطات توسط سیم، شینه، کابلشو و غیره … انجام می‌شود. همچنین لازم به ذکر است کلی? فعالیت قسمت‌های وایرینگ و شینه کشی در این دسته قرار می‌گیرند و به دو دسته ارتباطات انعطاف پذیر مثل سیم و کابل و ارتباطات انعطاف ناپذیر  مثل شینه‌ها تقسیم می‌شوند.

چند نوع ترمینال در تابلو برق صنعتی کاربرد دارد ؟

 1- ترمینال فرمان

2- ترمینال پاور

 

ترمینال فرمان

 ترمینال فرمان میکروسوئیچ ها و سنسورها را فعال می کند و یکسری اطلاعات را به تابلو برق انتقال می دهد.

 

ترمینال پاور

 ترمینال پاور به طرف دستگاه های مصرف کنندخ جریان را منتقل می کند.

 

قطعات تشکیل دهنده تابلو برق صنعتی

 

1- کنتاکتور: یک نوع قطعه ای می باشد که به وسیله آن دستور قطع و وصل مدار از راه دور داده می شود.

2- بی متال: در کنترل کردن حریان در تابلو برق صنعتی به کار می رود.

3- رله: یک نوع قطعه ای می باشد که بنا به اشتباهای مختلف که در مدار پیش می اید، فرمان قطع یا وصل را می دهد.

4- کلید: به عنوان قطع و وصل کردن مدار استفاده می شود.

5- وسایل اندازه گیری: قطعه ای که مارامترهای متغیر مدار را محاسبه می کند.

6: ترانس جریان یا ولتاژ: به عنوان کاهش یا افزایس ولتاژ مورد استفاده قرار می گیرد.

7- محفظه تابلو: تمامی قطعات و تحهیزات در آن قرار می گیرند

8-ارتباطات بین قطعات یا سیم و کابل ها: به عنوان برقرارب ادتباط در قطعات استفاده می شود.

9- پیچ و مهره های اتصال: از پیچ و مهره برای نصب تجهیزات استفاده می شود.

 

ساخت تابلو برق صنعتی

اولین مرحله در طراحی تابلو برق و ساخت تابلو برق صنعتی، تهیه نقشه تابلو برق موتورخانه و نقشه مونتاژ تابلو برق است. در ادامه مراحل طراحی تابلو برق و ساخت تابلو برق صنعتی را کوتاه مرور می‌­کنیم:

 

1. جوشکاری و برشکاری

ابتدا بدنه اصلی تابلو برق سه فاز خانگی یا صنعتی ساخته می‌­شود. در ساخت تابلوهای برق اغلب از فولاد ضد زنگ استفاده می­‌شود، که ضخامت ورقه­‌های آن به استفاده و مکان نصب بستگی دارد. طراحی تابلو برق باید طوری انجام شود که در صورت لزوم بتوان بدون نیاز به رنگ­‌کاری و جوش­کاری مجدد تغییرات لازم را در تابلو برق اعمال کرد.

2. رنگ­‌کاری

رنگ‌­کاری در ساخت تابلو برق صنعتی و تابلو برق خانگی در 4 مرحله انجام می‌گیرد: چربی زدایی، زنگ زدایی و فرزکاری، فسفاته­‌کاری، و نهایتا رنگ­‌کاری. رنگ‌­کاری تابلوهای برق اهمیت بالایی دارد؛ زیرا نوع رنگ، ضخامت و شیوه رنگ­‌کاری روی ماندگاری تابلوهای برق تاثیر مستقیم دارد.

3. مونتاژ تابلو برق (بدنه)

برای مونتاژ تابلو برق، قطعات رنگ شده به کمک نقشه مونتاژ تابلو برق توسط پیچ و مهره یا پانچ روی هم سوار می­‌شوند.

4. مونتاژ قطعات الکتریکی

در این مرحله، طبق نقشه تابلو برق موتورخانه یا مکان­‌های دیگر، تمامی قطعات الکتریکی لازم نصب می­‌شود. کار نصب قطعات الکتریکی بسته به نوع تابلو برق و طراحی آن می‌­تواند متفاوت باشد.

به طور کلی هرجا که بحث بهره برداری انرژی الکتریکی در تولید، انتقال و توزیع و تبدیل انرژی الکتریکی و کنترل تجهیزات مصرف کننده انرژی الکتریکی مطرح باشد، وجود تابلو‌های برق ضرورت می‌یابد.

منابع:

• سرو نیرو توس